حتما شنیده اید هنگامی که در مورد قیمت خیلی از دارایی ها صحبت می شود گفته می شود قیمت این دارایی حباب دارد. در این مقاله می خواهیم در مورد اینکه اصلا این حباب چیست صحبت کنیم و با اعداد و ارقام به شما بگوییم حباب طلا و سکه چگونه محاسبه می شود.
حباب هر دارایی، اختلاف بین ارزش ذاتی آن دارایی با قیمت حال حاضر آن دارایی است که به علت های مختلف، از جمله عدم هماهنگی عرضه و تقاضا، اخبار مثبت و منفی پیرامون آن دارایی و ... بوجود می آید. برای مثال وقتی می گوییم قیمت خانه در فلان منطقه دارای حباب است یعنی قیمت تمام شده یک متر مربع خانه مسکونی با احتساب قیمت زمین، هزینه ساخت، هزینه مجوزها، تورم و خواب سرمایه سرمایه گذار و نهایتا سود سازنده را حساب کنیم با قیمت حال حاضر یک متر مربع خانه متفاوت است و این اختلاف را حباب قیمت یک متر مربع خانه مسکونی در آن منطقه می گویند.
اگر قیمت یک دارایی کمتر از ارزش ذاتی آن دارایی باشد می گوییم آن دارایی دارای حباب منفی و اگر قیمت دارایی از ارزش ذاتی آن بیشتر باشد می گوییم دارای حباب مثبت است. طبق اصول اقتصاد، قیمت هر دارایی تنها می تواند به صورت موقت از ارزش ذاتی خود فاصله بگیرد و دارای حباب باشد و در بلند مدت باید به سمت ارزش ارزش ذاتی خود همگرا شود. با دانستن این اصل و اگر بتوانیم حباب قیمت را به درستی و دقت محاسبه کنیم می توانیم در سرمایه گذاری بلند مدت آن دارایی بهتر عمل کنیم. برای مثال در مورد همان مثال حباب یک متر مربع خانه مسکونی در منطقه ای مشخص، فرض کنید حباب منفی است. یعنی قیمت خانه در آن منطقه کمتر از ارزش ذاتی(قیمت تمام شده) آن است. در این صورت دیگر هیچ سازنده ای در بلند مدت در آن منطقه خانه نخواهد ساخت و کم کم خانه های نوساز کم می شوند و درخواست کمتری برای تخریب و نوسازی خانه های قدیمی وجود خواهد داشت و بنابراین بعد از مدتی لاجرم یا باید قیمت زمین در آن منطقه کاهش یابد و یا قیمت خانه افزایش. در هر صورت قیمت به سمت قیمت ذاتی خود حرکت خواهد کرد. در صورتی که نرخ حباب هم مثبت باشد، اتفاق مشابهی خواهد افتاد. در صورتی که حباب مثبت باشد، خریداران خانه به فکر این می افتند خودشان در آن منطقه ساخت و ساز کنند و در نهایت با تعدد سازنده ها و رقابت بر سر خرید زمین و فروش ملک در نهایت باز قیمت ها به سمت ارزش ذاتی همگرا خواهند شد.
با تعریف حباب در بخش بالا، برای محاسبه حباب قیمت طلا و سکه باید دنبال راهی برای بدست آوردن ارزش ذاتی و واقعی طلا و سکه باشیم. برای محاسبه ارزش واقعی طلا باید خیلی پارامترها از جمله میزان محبوبیت و درخواست طلا برای جواهر سازی، میزان طلای قابل در دسترس موجود، قوانین کشورها برای صندوق پشتیبان پولی و کلی پارامتر دیگه را بدانیم که در عمل امکانپذیر نیست. "در ایران برای محاسبه نرخ واقعی طلا و سکه، قیمت تمام شده یک نوع طلا در صورتی که بخواهیم آن میزان طلا را از خارج کشور با پرداخت دلار تهیه کنیم، در نظر می گیرند و اختلاف قیمت بازار از این قیمت را حباب قیمت طلا می گویند."
قیمت عمده طلا در جهان ازطریق مقیاس وزنی اونس تروی(troy ounce) و به صورت خالص(24 عیار) و از طریق بازار فارکس بدست می آید و سپس در هر کشوری بنا به استفاده در عیار، مقیاس وزنی و شکلهای مختلف به فروش می رسد. هر اونس تروی معادل 31.1034768 گرم است و هر اونس تروی طلا با نماد XAU شناخته می شود و در حال حاضر 1,921 دلار است. قیمت ارزش واقعی هر واحد طلا از فرمول زیر بدست می آید.
| ارزش واقعی = | وزن×طلا عیار×جهانی انس قیمت×دلار قیمت | +هزینه ضرب |
| -------------------------------------------------------------- | ||
| 31.1034768 |
هر سکه امامی و بهار آزادی معادل 8.1333 گرم طلا با عیار 90 درصد(21.6 عیار) است. هزینه ضرب هر سکه هم در حال طبق گفته بانک مرکزی بین 50 تا 70 هزار تومان است. با جاگذاری عددهای فوق، ارزش واقعی سکه با احتساب دلار 49,200 تومانی و xau= 1,921 برابر است با 22,296,099 تومان و این یعنی سکه بهار آزادی در حال حاضر 2,608,425 تومان(10.47 درصد) و سکه امامی 5,508,425 تومان(19.81درصد) حباب مثبت دارد.
محاسبه حباب قیمت انواع طلاهای رایج در ایرانبا توجه به موارد بالا وزن و عیار انواع مسکوکات طلا و در نهایت ارزش واقعی و حباب آنها، با احتساب دلار 49,200 تومانی و xau=1,921 در جدول زیر آمده است.
| وزن(گرم) | عیار | هزینه ضرب | قیمت بازار | ارزش واقعی | حباب | |
| سکه امامی | 8.1333 | 0.9 | 50,000 | 27,810,000 | 22,296,099 | 5,508,425 %19.81 |
| سکه بهار | 8.1333 | 0.9 | 50,000 | 24,910,000 | 22,296,099 | 2,608,425 %10.47 |
| نیم سکه | 4.066 | 0.9 | 50,000 | 15,020,000 | 11,171,272 | 3,843,218 %25.59 |
| ربع سکه | 2.032 | 0.9 | 50,000 | 9,990,000 | 5,607,901 | 4,376,559 %43.81 |
| سکه گرمی | 1 | 0.9 | 50,000 | 4,435,000 | 2,785,187 | 1,644,302 %37.08 |
| گرم 18 عیار | 1 | 0.75 | 0 | 2,317,970 | 2,279,323 | 38,659 %1.67 |